معناشناسی مختصر نشور در قرآن کریم
نشور: این واژه مصدر از «نشر» و به معنای گشودن و باز کردن و پراکندن می باشد. ابن فارس می نویسد:« (نشر) النون والشین والراء أصلٌ صحیح یدلُّ على فَتْحِ شیء وتشعُّبِه[1]». راغب نیز می گوید:« نَشَرَ الثوبَ، و الصَّحِیفَةَ، و السَّحَابَ، و النِّعْمَةَ، و الحَدِیثَ: بَسَطَهَا[2]». واژه مذکور در قرآن کریم هم به معنای لغوی آن آمده ...
نشور: این واژه مصدر از «نشر» و به معنای گشودن و باز کردن و پراکندن می باشد. ابن فارس می نویسد:« (نشر) النون والشین والراء أصلٌ صحیح یدلُّ على فَتْحِ شیء وتشعُّبِه[1]». راغب نیز می گوید:« نَشَرَ الثوبَ، و الصَّحِیفَةَ، و السَّحَابَ، و النِّعْمَةَ، و الحَدِیثَ: بَسَطَهَا[2]». واژه مذکور در قرآن کریم هم به معنای لغوی آن آمده است،مانند:« نُخْرِجُ لَهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ کِتاباً یَلْقاهُ مَنْشُورا[3]») و :« وَ هُوَ الَّذِی یُنَزِّلُ الْغَیْثَ مِنْ بَعْدِ ما قَنَطُوا وَ یَنْشُرُ رَحْمَتَهُ وَ هُوَ الْوَلِیُّ الْحَمِید[4]». و هم به معنای زنده شدن و زنده کردن مردگان در روز قیامت:« وَ اللَّهُ الَّذِی أَرْسَلَ الرِّیاحَ فَتُثِیرُ سَحاباً فَسُقْناهُ إِلى بَلَدٍ مَیِّتٍ فَأَحْیَیْنا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها کَذلِکَ النُّشُورُ [5]» یا:« إِنْ هِیَ إِلاَّ مَوْتَتُنَا الْأُولى وَ ما نَحْنُ بِمُنْشَرِین[6]» به نظر می رسد واژه «نشر» در معنای اخیر ،در معنی مجازی به کار رفته است نه واقعی،همچنانکه راغب آنرا مستعار از «نشر الثوب »(پهن کردن و گستردن لباس) می داند:« و الحقیقة أنّ نَشَرَ اللَّهُ المیِّت مستعارٌ من نَشْرِ الثَّوْبِ[7]» راغب «نشر» را به معنای «بسط» می داند و ابن فارس به معنای گشودن و شعبه شعبه شدن. بنابراین می توان از دو جهت بین «نشر» و زنده شدن ارتباط معنایی برقرار کرد.اول این که: انبوه انسان ها در روز قیامت مانند لباس یا صحیفه ای که گسترده می شود، عرصه محشر را می پوشانند و دیگر این که باز و گشوده شدن زمین و گورها مقدمه زنده و پراکنده شدن مردگان است.گرچه همانگونه که علامه طباطبایی-رحمه الله- نیز اشاره کرده است بهتر این است که بگوییم واژه نشر می تواند جامع هردو معنا باشد و در واقع دو معنای مذکور در طول یکدیگر هستند:« فالنشور بسط الأموات یوم القیامة بعد إحیائهم و إخراجهم من القبور[8]».
[1] - ابن فارس،مقاییس،ج5،ص345 . نشر دارای یک وضع بوده بر گشودن و تشعب چیزی دلالت می کند.
[2] - راغب اصفهانی،المفردات،ص805 .نشر لباس، صحیفه،ابر،نعمت و سخن یعنی گستردن آن.
[3] - اسراء/ 13 .برای او کتابی در روز قیامت بیرون می آوریم که آن را گشوده دیدار می کند.
[4] - شوری/ 28 .و او کسی است که باران بعد از نامید شدن آنها نازل کرده و رحمتش را می گستراند و او ولی حمید است.
[5] - فاطر/ 9 .و خدایی که بادها را فرستاد تا ابر ها را پراکنده سازد،پس آن را به سوی زمین مرده ای سوق داده و زمین را پس از مردنش زنده ساختیم ،این چنین است زنده شدن مردگان.
[6] - دخان/35 .مرگ ما جز همان مرگ اول نیست و ما دوباره زنده نخواهیم شد.
[7] - راغب اصفهانی،همان،ص805 .در حقیقت نشر میت توسط خدا، استعاره از نشر لباس است.
[8] - طباطبایی،المیزان،ج17،ص21.معنای نشور گسترش مردگان در روز قیامت پس از زنده شدن و خروج آنها از قبور می باشد.
