تحلیل سخنان مقام معظم رهبری در مورد #جهاد_ترکیبی و #جهاد_تبیین(۱۹ بهمن ۱۴۰۰)؛ بر اساس نظریه «کنش گفتاری»

 

بحث از «کنش های گفتاری»(speech acts) یکی از مباحث مهم فلسفه زبان و شاخه ای از زبانشناسی به نام کاربرد شناسی(pragmatics) است.

کنش های گفتاری به پنج قسم یا مرحله تقسیم می شوند:

1-اعلان یا خبر(تغییر در موقعیت از رهگذراعلان رسمی یک خبر یا مطلب)

2-تعریف و توصیف(بیان عقیده گوینده)

3-بیان و اظهار(نشان دهنده احساسات گوینده).

4-پیشنهاد و دستور(توقع از شنونده برای انجام کاری و الزام و ترغیب شنونده برای انجام کاری).

5-تعهد(تعهد گوینده برای انجام کار یا وقوع امری)

کنش های گفتاری در سه بخش «کنش گفتار»، «کنش ضمن گفتار» و «کنش بعد گفتار» به ترتیب به بررسی (۱)پاره گفتاری که بر اساس قواعد یک زبان تنظیم شده (۲)با کارکرد خاصی (۳) به منظور تاثیر گذاری خاصی در مخاطب ایجاد شده است، می پردازد.

سخنان رهبر معظم انقلاب با توجه به اقسام «کنش های گفتاری» شامل هر پنج قسم یا پنج مرحله به ترتیب زیر می باشد:

 

اعلان و خبر

ایشان در این بخش به طور جدی خبر از یک حمله تمام عیار توسط دشمن می دهند:

«جبهه‌ی دشمن امروز دست زده به یک تهاجم ترکیبی؛ یعنی جنبه‌ی اقتصادی، جنبه‌ی سیاسی، جنبه‌ی امنیتی، جنبه‌ی رسانه‌ای و جنبه‌ی دیپلماسی در آن هست... .امروز سیاست قطعی رسانه‌های معاند جمهوری اسلامی و معاند اسلام این است که واقعیت ها را تحریف کنند. مثلا:چهره‌ی زشت و فاسد رژیم طاغوت را بزک می کنند.چهره‌ی انقلاب را، چهره‌ی امام را، فعالیت‌های این چهل سال را مخدوش کنند.از پیشرفت ها، نقاط مثبت، نقاط قوت، نشانه‌ای در این مجموعه‌ی امپراتوری رسانه‌ای غرب شما مشاهده نمی کنید.متقابلاً یک نقطه ضعف کوچک را صد برابر بزرگ می کنند و نشان می دهند.»

این کنش معطوف به تغییر موقعیت از رهگذر آگاه سازی رسمی است، تغییر موقعیت از حالت سکون یا کم فعالیتی به حالت #جهاد_تبیین و #جهاد_ترکیبی.

 

تعریف و توصیف

سخنان بخش قبلی علاوه بر خبر، توصیف و بیان عقیده گوینده نیز هست. توصیفی از صحنه تهاجمی که دشمن مشغول آن است. مهمترین وجه توصیف نیز «تهاجم ترکیبی» خصوصا «تهاجم رسانه ای» است. گوینده با استعمال عبارت «سیاست قطعی رسانه ای معاند» عقیده یقینی خود در مورد تهاجم دشمن و توهمی نبودن هجمه و حمله را ابراز می کند.

عقید گوینده در مورد جبهه خودی و توصیف او از این جبهه در این صحنه تقابل نیز چنین است:

«ما هم در مقابل بایستی حرکتمان ترکیبی باشد؛ از همه جهت بایستی تلاش کنیم. البته دفاع باید بکنیم اما همیشه در موضع دفاعی نمی‌توانیم بمانیم؛ این را باید توجه داشت....دشمن تهاجم میکند، ما هم باید تهاجم داشته باشیم؛ در زمینه‌های مختلف.»

بیان و اظهار

احساسات و حالت های روحی گوینده حکیم با توجه به واژگان و عبارات استعمال شده چنین است:

۱. حساسیت و ادراک فوق العاده نسبت به حرکت دشمن.

۲. اقتدار روحی

«دشمن تهاجم می کند ما هم باید تهاجم داشته باشیم در زمینه های مختلف.»

بیانات گوینده در عین واقع بینی خالی از انفعال بوده و کاملا در مقام فعال متهاجم نسبت به مهاجم است.

 

۳.نشاط.

گوینده با وجود سالخوردگی مملو از نشاط روحی است و این نشاط در بیان او آشکار است. کاربرد واژه و عبارت هایی چون«پیشرفت»، «نقاط مثبت»، «نقاط قوت»، «حماسه» در مورد انقلاب و کشور و‌ نیز «ما هم باید تهاجم داشته باشیم» و «از گذشته هم بهتر ان شاء الله به توفیق الهی حرکت خواهیم کرد.» به روشنی دال بر این مطلب است.

نشانه هایی چون لبخندها و لحن گوینده، بروز این نشاط و همچنین اقتدار روحی را دو چندان می کند.

۴. امید

امید به پیروزی و غلبه بر مشکلات در کلام گوینده برجسته است:

«از گذشته هم بهتر ان‌ شاءاللّه به توفیق الهی حرکت خواهیم کرد و پیش خواهیم رفت و دشمن ناکام خواهد شد.»

دستور یا پیشنهاد

فرمان ایشان با استفاده از کلماتی چون«فریضه»،«قطعی»،«فوری»و «باید» در سیاق متناسب خود کاملا لازم الاجرا است.

«جهاد تبیین یک فریضه‌ی قطعی و فوری است.»

«دشمن تهاجم می کند ما هم باید تهاجم داشته باشیم در زمینه های مختلف.»

 

تعهد

کلام گوینده بصیر متعهد است که در صورت شناخت صحنه نبرد و عمل به وظایف، پیروزی ما و شکست دشمن محقق خواهد شد.

«از گذشته هم بهتر ان‌شاءاللّه به توفیق الهی حرکت خواهیم کرد و پیش خواهیم رفت و دشمن ناکام خواهد شد. منتها باید هرکدام وظیفه‌ی خودمان را در هر بخشی بدانیم.»

تقریر سخنان رهبر معظم انقلاب بر اساس بخش های مختلف «کنش های گفتاری»(شامل کنش گفتار،کنش ضمن گفتار و کنش بعد گفتار) از این قرار است:

گفتار رهبر و امام جامعه منطبق بر قواعد زبانی، به روشنی و بدون ابهام بیان شده است.

کنش ضمن گفتار امام خبر و اگاه سازی، توصیف و تحلیل صحنه نبرد و امر و دستور قطعی نسبت به جهاد ترکیبی و جهاد تبیینی است.

 

کنش بعد گفتار مورد انتظار کلام ایشان نیز چنین است:

۱. در درجه اول ورود جدی مسوولان به میدان #جهاد_ترکیبی و #جهاد_تبیین مخصوصا متولیان رسانه اعم از رسانه ملی، فضای مجازی ، مطبوعات و هر کسی که منبر و رسانه ای دارد.

۲. ورود اهل فکر به عرصه #جهاد_ترکیبی و #جهاد_تبیین

۳. ورود همه کسانی که می توانند به عرصه #جهاد_تبیین وارد شده و منشأ اثر باشند.

«...به همین جهت است که «جهاد تبیین» یک فریضه است. «جهاد تبیین» یک فریضه‌ی قطعی و یک فریضه‌ی فوری است و هر کسی که میتواند[باید اقدام کند]؛ و حالا عرض خواهم کرد که مسئولین در این زمینه بیشتر...عرض کردم متولّیان رسانه‌ها در درجه‌ی اوّل مسئولند؛ چه رسانه‌ی ملّی و چه سایر رسانه‌های گوناگون، چه فضای مجازی، چه مجموعه‌ی مطبوعات، همه موظّفند در این زمینه وارد این میدان بشوند و هر کسی که یک مرکزی و منبری برای حرف زدن با افکار عمومی جامعه دارد، در این زمینه موظّف است... .دشمن تهاجم می کند، ما هم باید تهاجم داشته باشیم؛ در زمینه‌های مختلف؛ هم در زمینه‌های رسانه‌ای، هم در زمینه‌های اقتصادی، هم در زمینه‌های امنیّتی. اهل فکر در این زمینه‌ها مسئولند؛ کسانی که اهل فکرند، ‌اهل کار و اقدامند، بخصوص مسئولان، در هر کدام از این عرصه‌ها که میتوانند بایستی تلاش کنند.»

 

#جهاد_تبیین

#جهاد_ترکیبی

#کنش_های_گفتاری